با دخالت دیگران در تربیت فرزند چه کنیم؟
اصولا در خانواده ها ،پدربزرگ ها و مادربزرگ ها در تربیت فرزند دخالت می کنند، مخصوصا آنهایی که با پدر و مادر بزرگ زندگی می کنند.این دخالت اطرافیان در بچه داری، پدر و مادر را با معضلات و مشکلات زیادی مواجه می کند.
اصولا پدر و مادرها در برابر این دخالت ها رودربایستی می کنند و نظر خود را اعلام نمیکنند و حتی ممکن است آنها به حرف هایی گوش دهند که خلاف میل شان باشد و در مسیر پرورش فرزند خود، دچار تناقضهای بزرگی شوند.
در شرایطی که دیگران دائماً در بچهداری والدین دخالت میکنند، جایگاه پدر و مادر به عنوان مراجع قدرت در نگاه کودک متزلزل میشود. در نتیجه توصیههای والدین دیگر تاثیری در کودکان نخواهد داشت و آنها با توصیههای ضد و نقیض از جانب والدین و اطرافیان مواجهه خواهند شد و همین توصیه ها ذهن بچهها را سردرگم کرده و حتی میتواند آنها را مضطرب و پریشان کند.
تاثیر دخالت اطرافیان در تربیت کودک
در واقع در این شرایط کودک با دو شیوه ی تربیتی روبرو شده و دچار تناقض و سردرگمی می شود و حتی ممکن است حرف هیچ کدام از آنها را گوش ندهد.
همچنین در هنگامی که حریم خصوصی کودک به دست افرادی به جز پدر و مادر او خدشه دار می شود؛احتمال دارد که او در مواردی برای اینکه از قانون های سخت پدر و مادرش رها شود، به دیگران پناه ببرد و برای ناپرهیزی از روش های مادر و پدر به اقوام دیگر تکیه کند.
در زمینه هایی این عمل احساس امنیت را از کودک میگیرد، چون کودک دیگر با یک پدر و مادر روبرو نیست، او با چند پدر و مادر روبرو می شود و در آن شرایط باید همه را راضی نگه دارد. اگر کودک عادت کند به همه چشم بگوید، هرگز نمیتوان انتظار داشت که شخصیتی مستقل داشته باشد.
همچنین دخالت دیگران در بچه داری ممکن است در دو سطح به خانواده ها آسیب وارد کند. در سطح اول این آسیب به خود والدین مربوط میشود و باعث می شود اعتماد به نفس پدر و مادر کاهش یابد و ناهماهنگی بین زوجین دیده شود و اختلاف نظرها و تعارضات بین فردی حول محور تربیت فرزند در بین آنها افزایش یابد.
در سطح دوم ؛این آسیب ها مستقیماً به کودک وارد میشوند. در شرایطی که دیگران دائماً در بچهداری والدین دخالت میکنند، جایگاه پدر و مادر به عنوان مراجع قدرت در نگاه کودک متزلزل میشود. در نتیجه توصیههای والدین دیگر تاثیری در کودکان نخواهد داشت و آنها با توصیههای ضد و نقیض از جانب والدین و اطرافیان مواجهه خواهند شد و همین توصیه ها ذهن بچهها را سردرگم کرده و حتی میتواند آنها را مضطرب و پریشان کند.
راه های مقابله با دخالت دیگران
والدین برای مقابله با دخالت دیگران باید دوستانه رفتار کنند. زیرا بحث کردن به روش صمیمانه، از بسیاری از کشمکش های خانوادگی جلوگیری میکند. اما اگر این موضوع به تنهایی تاثیر گذار نباشد،می توان از روش های زیر استفاده کرد.
مهارت جرات مندی را یاد بگیرید
جرات مندی مهارتی است که فرد بتواند در برابر خواستهها و اظهار نظرهای غیر منطقی دیگران به شیوهای محترمانه بایستد بدون اینکه رفتار پرخاشگرانهای از خود نشان دهد و یا به آنها توهین کند.
در واقع تنها چیزی که یک پدر و مادر هنگام تربیت فرزند باید از خود نشان دهند این است که قاطعیت داشته باشند. آنها برای اینکه بتوانند از تأثیرات منفی این دخالتها در زندگی خود کم کنند باید از مهارتهایی مانند جرات مندی برخوردار باشند و توانمندیهای مرتبط با والدگری مؤثر را تمرین کنند ؛چون اینگونه دخالتها میتواند کیفیت زندگی زناشویی و سلامت روان را کاهش دهد و همچنین آسیبهایی را نیز به طور مستقیم به کودک وارد کند.
در واقع؛ قاطعیت در پرورش فرزندان از اصلیترین راهکارهای مقابله با دخالت دیگران است. اگر پدر و مادر هنگام دخالت اطرافیان و به خصوص آشنایان، از قاطعیت رفتار و کلام کافی برخوردار باشند، به مرور زمان هیچکس به خود اجازه دخالت در این کار را نمیدهد.
یک پدر و یا مادر جرات مند در هنگام دخالت دیگران در بچه داری می داند که چگونه برخورد کند.در واقع آنها با فرد مقابل بحث یا جنجال راه نمیاندازند اما منفعلانه نیز عمل نمیکنند و اجازه نمیدهند این رفتارها ادامه پیدا کنند.آنها در این شرایط با گفتن جملاتی ساده به فرد مقابل نشان می دهند که برای او احترام قائل هستند اما این احترام به این معنی نیست که هر رفتار او را تأیید میکنند یا به آن تن میدهند.
در واقع؛ قاطعیت در پرورش فرزندان از اصلیترین راهکارهای مقابله با دخالت دیگران است. اگر پدر و مادر هنگام دخالت اطرافیان و به خصوص آشنایان، از قاطعیت رفتار و کلام کافی برخوردار باشند، به مرور زمان هیچکس به خود اجازه دخالت در این کار را نمیدهد.
حد و مرز مشخص کنید
یکی دیگر از راه ها برای کاهش دخالت دیگران در تربیت کودک این است که والدین برای تربیت بچه ی خود قانون و حد و مرزی مشخص کنند.چون نداشتن مرزهای روشن و درهم آمیختگی بسیار زیاد با افراد خارج از اعضای خانواده، یکی از عواملی است که به طور کل در دخالت دیگران در امور زندگی نقش مهمی دارد.
وقتی خانواده خود یا همسر کاملا از اهداف و روشهای شما آگاه نیستند، نمیتوان از آنها انتظار داشت که دخالت نکنند. زمانی را اختصاص دهید و همهی قوانین را به کسانی که با بچههای شما وقت میگذرانند توضیح دهید. این کار احتمالا از خرابکاریهای دیگران جلوگیری خواهد کرد.
در واقع اگر پدر و مادر خانواده ؛نتوانند حریم خصوصی زندگی خود را حفظ کنند و دائماً مسائل مربوط به خانواده را به هر دلیلی با دیگران به اشتراک بگذارند نمیتوانند انتظار داشته باشند که آنها به استقلال خانواده شما احترام بگذارند و در امورات مختلف مربوط به زندگیتان دخالت نکنند. این دخالتها معمولاً تنها به بچهداری محدود نمیشوند و سایر جنبههای زندگی مشترک را نیز دربرمیگیرند که در اکثر موارد آسیبزننده خواهند بود.
با همسر خود متحد باشید
اگر خانوادههای خودتان و همسر، متوجه هر گونه درگیری بین شما و همسرتان شوند، ممکن است از آن استفاده کنند و به جای شما در مسائل فرزندتان تصمیم بگیرند. به همین دلیل بسیار مهم است که هنگام روبرو شدن با چنین رفتارهایی، با همسرتان هماهنگ و همراه باشید. درصورتی که زن و وشوهر هر دو باهم باشند بستگان و اطرافیان صحبتهای آنها را جدی می گیرند.
سعی کنید این موضوع را به خوبی مدیریت کنید.ممکن است برخی از بستگان ناراحت شوند، عصبانی شوند و یا غرورشان خدشه دار شود؛ که به همین خاطر هم بهتر است که همسرتان خود با خانواده اش صحبت کند. کلید موفقیت این است که در هنگام صحبت با والدین همسر، والدین خودتان و بستگانتان احترام را رعایت کنید و همزمان قاطع و واضح صحبت کنید.
با اعتماد به نفس بیشتری عمل کنید
در بسیاری از موارد رفتار دیگران واکنشی به طرز برخورد خود پدر و مادر است. اگر والدین در زمینه تربیت فرزند احساس کارآمدی کافی داشته باشند و بتوانند با اعتماد به نفس ظاهر شوند دیگران کمتر به خود اجازه میدهند تا در این مورد دخالت کنند. البته این امر به خصوص در تجربه اول بچه داری آسان نیست. با این حال اگر فرزندپروری والدین دائماً با کسب آگاهی و مهارتآموزی همراه باشد به مرور این اعتماد به نفس نیز به دست میآید. خودتان را کنترل کنید
همانطور که در بالا گفتیم برای کاهش دخالت دیگران در تربیت فرزندتان باید آرامش داشته باشید. بدترین کاری که ممکن است از پدر و مادر در هنگام دخالت اطرافیان، سر بزند این است که با خشم با کسانی که در تربیت فرزندشان دخالت میکند، روبرو شوند. احساساتی بودن هنگام صحبت درباره تفاوتهای تربیتی، آن هم با والدین همسر، تنها اوضاع را پیچیدهتر میکند؛ بنابراین توجه داشته باشید قبل از شروع صحبت، آرامش خود را حفظ کنید.
اگر با وجود توضیحات کامل برای آنها و مشخص کردن حد و مرز و قوانین خانواده؛ باز هم خانواده ی خود یا همسر در امر تربیت فرزند دخالت دارند،بهتر است قاطعانه بیان کنید که از این به بعد تنها در حضور شما میتوانند فرزندانتان را ببینند و یا اگر موضوع خیلی حساس بود برای مدتی رابطه ی خود را با طرف مقابل قطع کنید.
گاهی برخی قوانین را نادیده بگیرید
تربیت فرزند برای هر پدر ومادری مهم است و آنها دوست ندارند که دیگران در این امر دخالت کنند.آنها درحالیکه نمیخواهند از جایگاه خود کوتاه بیایند، بهتر است تصمیم بگیرند که کدام قوانین تربیتی را میتوانند گاهی سادهتر بگیرند چرا که گاهی بحث کرن اوضاع را پیچیدهتر میکند. اگر دیگران مسئول مراقبت از فرزند هستند، شاید لازم باشد مشخص کنند که کدام قوانین انعطاف پذیرند و کدام قاطعانه پابرجا میمانند.
یادآوری کردن
گاهی ممکن است پدر؛مادر،خواهر و یا برادر شما و یا همچنین خانواده همسر،که در تربیت فرزند شما دخالت داشته اند،صحبتهای شما را فراموش کرده باشند،و اهمیتی به آن نمی دهند، در این زمان بهتر است که به آنها یادآوری کنید که دوباره دارند همان کار را تکرار میکنند.
ملاقات ها در حضور شما صورت گیرد
برای کاهش دخالت دیگران در تربیت فرزندتان می توانید ترتیبی دهید که همهی ملاقاتها تنها در حضور خود شما انجام شود.اگر با وجود توضیحات کامل برای آنها و مشخص کردن حد و مرز و قوانین خانواده؛ باز هم خانواده ی خود یا همسر در امر تربیت فرزند دخالت دارند،بهتر است قاطعانه بیان کنید که از این به بعد تنها در حضور شما میتوانند فرزندانتان را ببینند و یا اگر موضوع خیلی حساس بود برای مدتی رابطه ی خود را با طرف مقابل قطع کنید.